اثر تیمارهای بیولوژیکی بذر بر مقاومت گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare L) به تنش عنصر سنگین مس در مرحله جوانه‌زنی و گیاهچه‌ای

به‌منظور بررسی اثر قارچ تریکودرما (Trichoderma virens) به همراه باکتری‌های آزوسپریلیوم (Azospirillum brasilense) و ازتوباکتر (Azotobacter chroococcum) بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه‌ گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare L.) در تنش عنصر مس آزمایشی در سال 1391 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح نیترات مس (صفر، 40، 80 و 120 میلی‌گرم در لیتر) و چهار سطح تیمار بیولوژیکی بذر (شاهد، قارچ تریکودرما، آزوسپریلیوم+ ازتوباکتر و تلفیق تریکودرما+ آزوسپریلیوم+ ازتوباکتر) بود. براساس نتایج به‌دست آمده افزایش غلظت عنصر مس موجب کاهش صفات وزن تر ریشه‌چه و گیاهچه، طول ریشه‌چه، ساقه‌چه و گیاهچه و 50 درصد جوانه‌زنی شد در صورتی‌که ضریب آلومتری را به‌صورت معنی‌داری افزایش داد. پاسخ وزن تر گیاهچه (35/0=R2)، طول گیاهچه (68/0=R2) و طول ساقه‌چه (71/0=R2) به غلظت نیترات مس به‌صورت خطی بوده و با افزایش آن به‌ترتیب با شیب 029/0-، 019/0- و 007/0- کاهش نشان دادند. ولی روند تغییرات وزن تر (50/0=R2) و طول ریشه‌چه (86/0=R2) و ضریب آلومتری (77/0=R2) در برابر افزایش غلظت عنصر مس به‌صورت معادله درجه دوم بود. همچنین تلقیح قارچ تریکودرما وزن‌تر ریشه‌چه (به میزان 23 درصد) و تلقیح باکتری‌های آزوسپریلیوم+ازتوباکتر، موجب بهبود صفات آغاز، 50 درصد و پایان جوانه‌زنی و همچنین میانگین زمان جوانه‌زنی نسبت به شاهد شدند. همچنین کاربرد توأم تریکودرما و آزوسپریلیوم+ازتوباکتر آغاز جوانه‌زنی را حدود 19 درصد کاهش، ولی پایان و یکنواختی جوانه‌زنی را به‌ترتیب حدود 13و 33 درصد افزایش داد. در مجموع به نظر می‌رسد تیمار بیولوژیکی بذر با قارچ و باکتری‌ موجب بهبود شاخص‌های جوانه‌زنی و گیاهچه‌ای در گیاه دارویی رازیانه تحت تنش عنصر مس خواهد شد.